W chacie pan R. opowiada o spotkanych na swojej drodze wilkach. I o rzece. Kiedy zaczynają się roztopy to rzeka staje się nieprzejezdna. Rzeka toczy kamienie, które pędzą z gór. Tak mówi pan R.

Opowieść jakich wiele. Kaczka zniosła cztery jaja, lis zjadł kaczkę ale jaja zostawił. Jajkami zaopiekowała się pani kura, która je starannie wysiedziała a świeżo wyklute kaczątka wzięły ją za swoją mamę. Wszystko szło dobrze do momentu kiedy kaczątka wskoczyły do jeziora w którym oczywiście zaczęły radośnie pływać i nurkować. Zrozpaczona kura szalała z niepokoju na brzegu. I wtedy (jak to w życiu bywa) przyszedł pan kogut.

Kilka lat temu kiedy byłam w dużym kryzysie prawie nieznajoma kobieta wsparła mnie swoją opowieścią a potem przysłała mi zdjęcie kartki z napisem: ,,To minie…” Mam ta kartkę do teraz przyklejoną na lodówce i patrzę na nią ciepło.

Ugotowaliśmy kaszę z warzywami. Noc była ciepła. Niedźwiedzie spały mocno zapewne pochrapując miarowo i śniąc o tłustych czasach. Przez ponad dobę nie spotkaliśmy żadnego człowieka ale dzielnie towarzyszył nam pies Futu. W pobliskim strumyku krzątały się pracowicie bobry. Północ przespaliśmy, ale to nie szkodzi.

Nauczyłam się, że bardzo wiele możesz powiedzieć o człowieku poprzez sposób, w jaki radzi sobie w trzech sytuacjach: gdy pada deszcz, gdy zgubi mu się bagaż i gdy lampki choinkowe są totalnie poplątane.

Jeśli czujesz się samotna, jesteś w kryzysie psychicznym, to koniecznie szukaj pomocy.Umiejętność odczytywania sygnałów, że coś się dzieje ze mną niepokojącego jest ważna. Ważne jest rozmawianie o emocjach, o tym, że przeżywam smutek, wściekłość, lęk. Więzi społeczne są ważne.

Przyjmuję także, że magia i iluzja, choć mogą być bogate i kuszące, ostatecznie osłabiają ludzkiego ducha. I serio traktuję słowa Thomasa Hardy’ego: Jeżeli jest jakaś droga ku Lepszemu, to wymaga ona bezwzględnie dokładnego przyjrzenia się Najgorszemu.

Doświadczenie bycia w drodze nie tylko poszerza wiedzę, ale także budzi nową wrażliwość. Pani Dorota wielokrotnie w rozmowie podkreśla, że wielokulturowość jest bogactwem tej ziemi. Ale ta świadomość wiąże się z potrzebą ciągłego bycia w ruchu, układania się, bycia czujną. Byciem w drodze. Nieustannym.

Ale najpiękniejsze jest podsumowanie Kopińskiej:,,Mijając przechodniów, ludzi w autobusie czy pociągu, nie wiemy, jak dużego wysiłku wymaga niekiedy zwracanie się ku życiu.''

Pani Donata opowiada mi też o kobiecie, która wraz z mężem prowadziła warsztat samochodowy naprzeciwko szpitala. Ruskim czasem popsuł się samochód i przyprowadzali go więźniowie. I ona dawała im po kryjomu jedzenie - chleb, ziemniaki. Nazywała się Marta Mrosek. Drobne ale odważne gesty, które zmieniają świat.

Jednak - mówiłem - choć nie możemy uciec od śmierci, możemy zmienić swój stosunek do niej. Zarówno z mego osobistego, jak i zawodowego doświadczenia wynika, że najbadziej boją się śmierci ci, którzy nie żyli w pełni. Można pokusić się o sformułowanie ogólnej prawdy: im bardziej nie spełnione życie, im więcej niezrealizowanego potencjału, tym większy lęk przed śmiercią.

Czułam, że wszędzie dam sobie radę. (Jak to cudownie i sprawczo brzmi!). Nie bałam się zmian. Nie chciałam ich, ale nie bałam się.

Tak właśnie zaczyna się ta herstoria. Pani Małgorzata ma teraz 83 lata. Zostałam zaproszona do jej domu w Kotulinie Dom pełen kobiet. Poruszająca gościnność. Śląski kołocz. Gwar i piękna kobieca energia. Przeglądamy albumy ze zdjęciami. Małgorzata Mrozek jest finalistką wielu konkursów mowy śląskiej. Trudno doliczyć się jej wszystkich sukcesów. Znają ją tutaj w Kotulinie. Jest niezwykle pogodną osobą. Pięknie się jej słucha. (Pięknie słucha się wszystkich zgromadzonych tutaj kobiet).